دستگاه ایکس ری انسان【اسکنر بدن -Body Scanner】

دستگاه ایکس ری بدن انسان یا بادی اسکنر (Body Scanner) یکی از پیشرفته‌ترین تجهیزات بازرسی بدنی است که نقش اساسی در شناسایی تهدیدات و ایجاد محیطی امن ایفاء می‌کند. این اسکنرها تجهیزات تصویربرداری پیشرفته‌ای هستند که برای شناسایی اشیاء مخفی یا تهدیدهای موجود در بدن یا روی بدن افراد طراحی شده‌اند. این دستگاه‌ها از فناوری ایکس ری (xray) با دوز پایین استفاده می‌کنند تا تصاویر دقیقی از بدن انسان ایجاد کرده و هرگونه اشیاء پنهان‌شده زیر لباس یا در حفره‌های بدن را مشخص کنند. از دستگاه ایکس ری انسان به طور گسترده در زندان‌ها، فرودگاه‌ها، ادارات، شرکت‌های مختلف و سایر مناطق با امنیت بالا استفاده می‌شوند تا تدابیر امنیتی را تقویت کرده و خطرات احتمالی را شناسایی کنند.

دستگاه ایکس ری انسان چیست ؟

اسکنر بدن انسان مدلی از دستگاه ایکس ری است که برای بازرسی بدنی افراد به منظور شناسایی اشیاء غیرمجاز مانند سلاح‌ها، مواد مخدر، وسایل انفجاری طراحی شده است. این دستگاه‌ها از فناوری پیشرفته‌ای مانند امواج میلی‌متری یا پرتو ایکس استفاده می‌کنند تا تصاویری با وضوح بالا از بدن فرد ایجاد کنند، بدون اینکه نیازی به بازرسی فیزیکی باشد. از این دستگاه‌ها علاوه بر جلوگیری از تهدیدات امنیتی در شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف نیز می‌توان برای جلوگیری از سرقت و خروج غیر مجاز اشیاء و تجهیزات با ارزش استفاده کرد.

کاربرد دستگاه ایکس ری انسان

از اسکنرهای بدن در امکان مختلف برای پیشگیری از تهدیدات و همچنین جلوگیری از خروج غیر مجاز اشیاء از مناطق مختلف استفاده می‌شود برخی از مهمترین کاربردهای این تجهیزات عبارتند از:

1. فرودگاه‌ها:
   این اسکنرها در بعضی از فرودگاه‌ها به‌عنوان بخشی از فرآیند غربالگری امنیتی (بازرسی بدنی) استفاده می‌شوند تا تهدیدهای مخفی یا اشیاء ممنوعه همراه مسافران را پیش از سوار شدن به هواپیما شناسایی می‌کنند.
2. گذرگاه‌های مرزی:
   دستگاه‌های اسکنر بدن در در ایست‌های مرزی برای تقویت امنیت به کار می‌روند تا هرگونه اشیاء مخفی یا اقلام قاچاقی را که افراد ممکن است قصد عبور دادن آن‌ها را داشته باشند، شناسایی کنند.
3. زندان‌ها و مراکز اصلاح و تربیت:
   برای جلوگیری از ورود سلاح‌، مواد مخدر و سایر اقلام ممنوعه به زندان‌ها از دستگاه ایکس ری بدنی استفاده می‌شود. به کارگیری این دستگاه به حفظ امنیت زندانیان و کارکنان کمک می‌کند.
4. ساختمان‌های دولتی و مراکز با امنیت بالا:
   در ساختمان‌های دولتی و سایر مرکز حساس، اسکنرهای بدن برای اطمینان از ایمنی افراد و جلوگیری از ورود اشیاء غیرمجاز به‌کار گرفته می‌شوند.
5. مراکز زیرساختی حساس:
   در سایت‌هایی مانند نیروگاه‌ها، تأسیسات هسته‌ای و سایر اماکن حساس، این دستگاه‌ها برای شناسایی تهدیدهای احتمالی و افزایش امنیت استفاده می‌شوند.
6. محل برگزاری رویدادها:
   در رویدادهای مهم و پرمخاطب، دستگاه های ایکس ری انسانی برای بررسی افراد ورودی به محل برگزاری رویداد مستقر می‌شوند تا اشیاء غیر مجاز و خطرناک را شناسایی کرده و امنیت و ایمنی شرکت‌کنندگان تضمین شود.
7. شرکت‌های مختلف:
   کاربرد ایکس ری انسانی فقط در شناسایی تهیدادتی مانند اسلحه، چاقو، بمب، مواد مخدر و موارد مشابه خلاصه نمی‌شود. بلکه از این تجهیزات می‌توان در کارخانجات و صنایع مختلف برای شناسایی و جلوگیری از خروج یا سرقت اشیاء با ارزش مانند قطعات تولیدی، سیم و کابل، بردها و تجهیزات الکترونیکی و ابزار آلات استفاده کرد.

تاریخچه استفاده از ایکس ری انسانی

استفاده از فناوری ایکس ری در حوزه‌های امنیتی به دهه‌های ابتدایی قرن بیستم بازمی‌گردد. این فناوری صرفاً در ابتدا در حوزه‌های پزشکی برای تصویربرداری از بدن انسان به کار می‌رفت. با پیشرفت‌های علمی و ظهور تهدیدات امنیتی جدید، از دهه ۱۹۷۰ میلادی، دستگاه‌های ایکس ری برای بازرسی بار و محموله‌ها در فرودگاه‌ها معرفی شدند. در دهه ۱۹۹۰، فناوری‌های پیشرفته‌تری توسعه یافت که امکان استفاده از ایکس ری برای بازرسی بدنی انسان را فراهم کرد. این دستگاه‌ها ابتدا در فرودگاه‌های بزرگ آمریکا و اروپا مورد استفاده قرار گرفتند و به تدریج در سایر نقاط جهان گسترش یافتند. اکنون، این فناوری یکی از اجزای اصلی سیستم‌های امنیتی مدرن به شمار می‌رود.

انواع دستگاه ایکس ری انسانی

دو مدل اصلی اسکنرهای بدن عبارتند از:

1. ایکس ری تک نما (Single-view X-ray): این نوع دستگاه تنها از یک زاویه تصویر ایجاد می‌کند. ویژگی‌های اصلی آن عبارتند از:
   o ساختار ساده و هزینه نسبتاً پایین
   o مناسب برای بازرسی‌های سریع و ساده
   o محدودیت در نمایش جزئیات سه‌بعدی به دلیل تک‌نمایی
2. ایکس ری دو نما (Dual-view X-ray): این نوع دستگاه با ایجاد تصاویر از دو زاویه مختلف (معمولاً جلو و کنار) دقت بیشتری در شناسایی اشیاء ارائه می‌دهد. ویژگی‌های کلیدی آن عبارتند از:
   o ارائه تصاویر دقیق‌تر با جزئیات بیشتر
   o مناسب برای شناسایی اشیاء پیچیده یا پنهان
   o کاربرد گسترده در فرودگاه‌ها و مراکز حساس

انواع فناوری‌های مورد استفاده در دستگاه‌های ایکس ری انسانی

معمولاً از دو فناوری بر روی این اسکنرها استفاده می‌شود:

1. فناوری امواج میلی‌متری (Millimeter Wave): این فناوری از امواج رادیویی با فرکانس بالا استفاده می‌کند تا تصاویری از سطح بدن ایجاد کند. ویژگی‌های کلیدی این فناوری شامل موارد زیر است:
   o ایمنی بالا برای کاربران و اپراتورها
   o قابلیت شناسایی اشیاء غیر فلزی مانند پلاستیک یا سرامیک
   o استفاده گسترده در فرودگاه‌ها به دلیل سرعت و دقت بالا
2. فناوری پرتو ایکس (X-ray Backscatter): در این روش از پرتوهای ایکس برای ایجاد تصاویر دقیق از بدن استفاده می‌شود. ویژگی‌های این فناوری عبارتند از:
   o توانایی نمایش اشیاء پنهان در زیر لباس
   o دقت بسیار بالا در شناسایی مواد مخدر یا مواد منفجره
   o نگرانی‌هایی درباره تأثیرات احتمالی پرتو ایکس بر سلامت کاربران

مزایای دستگاه‌های اسکنر بدن

مهمترین مزایای استفاده از دستگاه ایکس ری بدن عبارتند از:

1. شناسایی پیشرفته تهدیدها:
   این دستگاه‌ها می‌توانند اشیاء یا تهدیدهای مخفی را که ممکن است با ابزارهای سنتی مانند فلزیاب شناسایی نشوند، تشخیص دهند. این امر مانع از قاچاق سلاح، مواد منفجره، مواد مخدر و سایر اقلام ممنوعه می‌شود.
2. غربالگری غیرتهاجمی:
   این دستگاه‌ها امکان بررسی غیرتهاجمی را فراهم می‌کنند، به این معنا که تهدیدهای احتمالی بدون تماس فیزیکی شناسایی می‌شوند. این روش حریم خصوصی افراد را حفظ کرده و نیاز به جستجوهای بدنی تهاجمی را کاهش می‌دهد.
3. سرعت و کارایی بالا:
   اسکنرهای بدن فرآیند بررسی را به سرعت انجام داده و امکان عبور تعداد زیادی از افراد را در مناطق شلوغ مانند فرودگاه‌ها فراهم می‌کنند. این امر به کاهش صف‌ها و زمان انتظار کمک می‌کند و کارایی عملیاتی را افزایش می‌دهد.
4. تصاویر دقیق:
   دستگاه ایکس ری انسان تصاویر دقیقی از بدن ارائه می‌دهد که دید واضحی از اشیاء مخفی را در اختیار پرسنل امنیتی قرار داده و به آن‌ها در ارزیابی و تصمیم‌گیری کمک می‌کند.
5. کاربردهای متنوع:
   اسکنرهای بدن می‌توانند هم به‌صورت ثابت و هم قابل حمل استفاده شوند و برای محیط‌های مختلف امنیتی مانند فرودگاه‌ها، مرزها، زندان‌ها و رویدادهای حساس مناسب هستند.
6. تأثیر بازدارندگی روانی:
   حضور این دستگاه‌ها یک عامل بازدارنده برای تهدیدهای احتمالی است، زیرا افراد از توانایی پیشرفته این دستگاه‌ها آگاه هستند. این امر می‌تواند تلاش برای ورود اشیاء ممنوعه به مناطق امن و یا خروج غیر مجاز اشیاء باارزش را کاهش دهد.

چالش‌های استفاده از اسکنر ایکس ری بدن

استفاده از این تجهیزات در کنار مزایای فراوان چالشهایی نیز دارد، که برای نمونه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نگرانی‌های حریم خصوصی: تصاویر ایجاد شده از بدن انسان ممکن است نگرانی‌هایی درباره نقض حریم خصوصی ایجاد کند. از این رو بسیاری از کشورها قوانین سخت‌گیرانه‌ای برای جلوگیری از ذخیره یا انتشار تصاویر ایجادشده دارند.
• تأثیرات احتمالی بر سلامت: قبل از استفاده از این دستگاه‌ها باید از ایمنی و استانداردهای آن به‌ویژه در دستگاه‌هایی که از پرتو ایکس استفاده می‌کنند.
• هزینه بالا: دستگاه ایکس ری انسانی نسبت به گیت های بازرسی بدنی گران‌تر بوده و نصب و نگهداری آن هزینه‌بر است.
• آگاهی کاربران: افراد باید قبل از بازرسی از نوع فناوری و تأثیرات احتمالی آن مطلع شوند.

نکات مهم در انتخاب دستگاه ایکس ری انسان

برای انتخاب دستگاه اسکنر بدن ایکس ری جهت استفاده در اماکن مختلف ، عوامل زیر را در نظر بگیرید:

1. تطابق با مقررات و استانداردها

اطمینان حاصل کنید که دستگاه ایکس ری با قوانین، استانداردها و دستورالعمل‌های ملی و بین‌المللی مرتبط با ایمنی تابش، حفظ حریم خصوصی و حفاظت از داده‌ها سازگار است. بررسی کنید که آیا دستگاه الزامات تعیین‌شده توسط مراجع محلی را برآورده می‌کند یا خیر.

2. فناوری تصویربرداری

فناوری تصویربرداری مورد استفاده در دستگاه را ارزیابی کنید. به دنبال اسکنرهایی باشید که تصاویر واضح و دقیقی ارائه می‌دهند و توانایی شناسایی اشیاء فلزی و غیر فلزی را دارند. کیفیت رزولوشن و جزئیات تصاویر از عوامل کلیدی در این بخش هستند.

3. سلامت و ایمنی

دوز تابشی که دستگاه به افراد منتقل می‌کند را بررسی کرده و اطمینان حاصل کنید که دستگاه X RAY در محدوده‌های مجاز تابش عمل می‌کند و دارای مکانیزم‌های ایمنی مناسب برای به حداقل رساندن خطرات سلامتی ناشی از تابش ایکس ری است.

4. سرعت و کارایی

سرعت اسکن و ظرفیت عبوردهی دستگاه را مدنظر قرار دهید. به دنبال مدل‌هایی باشید که فرآیندهای بررسی کارآمدی ارائه می‌دهند و می‌توانند حجم بالایی از افراد را بدون ایجاد تأخیر یا ازدحام مدیریت کنند.

5. آموزش کاربر و سهولت استفاده

بررسی کنید که آیا دستگاه برای کاربران ساده و کاربرپسند طراحی شده است یا خیر. به دنبال اسکنرهایی باشید که برنامه‌های آموزشی جامع و پشتیبانی کافی برای اپراتورها فراهم می‌کنند تا از عملکرد دستگاه بهینه مطمئن گردید.

6. حریم خصوصی و ذخیره‌سازی داده‌ها

توانایی اسکنر در حفاظت از داده‌ها و تصاویر اسکن‌ شده را ارزیابی کرده و اطمینان حاصل کنید که دستگاه دارای تدابیر امنیتی قوی برای محافظت از تصاویر اسکن‌ شده بوده و با مقررات حفظ حریم خصوصی مطابقت دارد.

7. دوام و نگهداری

کیفیت ساخت دستگاه ایکس ری و توانایی آن در تحمل استفاده مکرر و شرایط محیطی را در نظر بگیرید. بررسی کنید که آیا خدمات نگهداری و پشتیبانی فنی مناسب برای اطمینان از عمر طولانی و عملکرد قابل‌ اعتماد دستگاه وجود دارد یا خیر.

سوألات متداول

آیا استفاده از دستگاه‌ ایکس ری اسکنر بدن برای افراد ایمن است؟

دستگاه‌های اسکنر بدن طبق دستورالعمل‌های ایمنی و حدود مجاز تابش طراحی شده‌اند تا سلامت افرادی که مورد اسکن قرار می‌گیرند حفظ شود. اگر این تجهیزات به درستی و طبق دستورالعمل‌ها استفاده شوند، هیچ خطری را متوجه انسان نمی‌کنند.

دستگاه‌ ایکس ری انسان چه چیزی را نشان می‌دهد؟

دستگاه‌های اسکن بدن تصاویر دقیقی ارائه می‌دهند که به کارکنان امنیتی امکان شناسایی اشیاء و مواد مختلف را روی بدن یا داخل بدن فرد می‌دهند. برخی از موارد قابل مشاهده عبارتند از:

• اشیاء فلزی مانند چاقو، اسلحه، تیغه‌ها، سیم و کابل و سایر سلاح‌ها
• اشیاء غیر فلزی مانند سلاح‌های پلاستیکی، مواد منفجره، مواد مخدر یا سایر اقلام ممنوعه
• لباس و پارچه‌ا (این دستگاه‌ها می‌توانند شکل و جنس لباس را مشخص کرده و هرگونه ناهنجاری یا اشیاء پنهان را آشکار کنند.)
• کالای قاچاق یا مواد مخفی مانند مواد مخدر، پول یا سایر مواد غیرقانونی
• اشیاء خارجی در حفره‌های بدن (این دستگاه‌ها قادر به شناسایی اشیاء یا مواد خارجی مخفی‌شده در حفره‌های بدن هستند، از جمله مواد قاچاق بلعیده شده یا واردشده.)
• ایمپلنت‌ها و وسایل پزشکی مانند ضربان‌ساز قلب، مفاصل مصنوعی یا سایر پروتزهای فلزی
• تجهیزات الکترونیکی مانند موبایل، بردهای الکترونیکی و …

توجه: دستگاه‌های اسکن بدن برای حفظ حریم خصوصی طراحی شده‌اند و تمرکز آن‌ها بر شناسایی تهدیدات یا اقلام ممنوعه است. تصاویر ارائه شده توسط پرسنل امنیتی آموزش‌دیده مشاهده می‌شوند که به حفظ حریم خصوصی افراد احترام می‌گذارند.

آیا ایکس ری برای افراد دارای دستگاه دفیبریلاتور ایمن است؟

تجهیزات اسکنر بدن ایکس ری با دوز پایین عموماً برای افرادی که دفیبریلاتور یا سایر دستگاه‌های الکترونیکی دارند ایمن در نظر گرفته می‌شوند. با این حال، توصیه می‌شود با شرکت ارئه دهنده محصول و پزشک خود مشورت کنید.

رایج‌ترین روش‌های پنهان کردن مواد قاچاق داخل بدن چیست؟

پنهان کردن مواد قاچاق داخل بدن تقریباً غیرممکن است و دستگاه ایکس ری انسانی به راحتی همه موارد را شناسایی می‌کند.

چند بار می‌توان یک فرد را از دستگاه ایکس ری عبور داد بدون اینکه دوز تابش آسیب‌زا شود؟

این مورد طبق استاندارد ANSI بر روی دستگاه‌ها در نظر گرفته شده و معمولاً تا دو-سه بار در روز مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما بهتر است از ارائه دهنده محصول سوال کنید.

چه عواملی قیمت دستگاه ایکس ری انسان را تعیین می‌کنند؟

قیمت دستگاه ایکس ری انسان به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
• برند و مدل دستگاه
• ویژگی‌ها و قابلیت‌های آن
• کیفیت و وضوح تصاویر تولیدشده
• سطح تدابیر ایمنی تابش
• اندازه و طراحی دستگاه
• لوازم جانبی و نرم‌افزارهای اضافی
• قراردادهای نگهداری و خدمات
• سایر عوامل مرتبط با سازنده و شرایط بازار

منابع:

https://www.linevsystems.com/news/security/body-scanners-for-security/